8,8 cm Flak 18

flak_88

Odrestaurowane w kłanińskim muzeum działo Flak 88

8,8 cm Flak 18 (potocznie osiemdziesiątka ósemka) – niemieckie działo przeciwlotnicze i przeciwpancerne z okresu II wojny światowej. Jest jednym z najbardziej znanych dział z tego okresu. Wyprodukowano kilka wersji tego działa: 8,8 cm Flak 18, 36, 37 i 37/41, a także nowszą konstrukcję tego kalibru – 8,8 cm Flak 41. „Flak” to w języku niemieckim skrót od słów „Flugabwehrkanone” (lub „Fliegerabwehrkanone”) – działo przeciwlotnicze, gdyż takie było oryginalne przeznaczenie tej broni. W wojsku niemieckim były one popularnie znane jako „Acht-Acht” (osiem-osiem), skrót od Acht-Komma-Acht Zentimeter (osiem przecinek osiem centymetra).

Osiemdziesiątki ósemki były używane w dwóch rolach: jako ciężkie, ruchome baterie przeciwlotnicze, ale także jako statyczne działa służące do obrony przestrzeni powietrznej Niemiec. W tej drugiej roli działa były ustawiane w dużych bateriach, a ich ogień był kierowany przez jedno stanowisko dowodzenia.

Podczas bitwy o Francję Wehrmacht szybko nauczył się, że pociski armat przeciwpancernych kalibru 37 milimetrów nie wystarczą do przebicia pancerzy ciężkich czołgów francuskich i brytyjskich. W desperacji oddziały niemieckie obróciły przeciw nim najpotężniejszą broń – działo przeciwlotnicze 88 mm. Wykorzystywany przeciwko celom naziemnym Flak 88 mm radził sobie wyśmienicie: potrafił z łatwością eliminować obiekty z odległości 1800 metrów. Wystrzeliwane z dużą prędkością pociski wydawały charakterystyczny dźwięk, który skutecznie obniżał morale wroga. W czasie pierwszej fazy inwazji na Francję „88-ki” zaczęły być używane do zwalczania grubo opancerzonych czołgów jak francuski Char B1 czy brytyjska Matilda Mk II, których pancerz przedni okazał się niemożliwy do przebicia dla innych niemieckich dział. Powszechnie w tej roli zaczęto używać tych dział podczas operacji w Afryce Północnej i w Związku Radzieckim.

Pociski wystrzelone z tej armaty przebijały pancerz o grubości ponad 150 mm nawet z odległości 2 km. Oznaczało to, że była to niewątpliwie najlepsza broń przeciwpancerna początkowego okresu wojny i pozostała skuteczna aż do jej zakończenia, dopiero w 1945 pojawiło się kilka konstrukcji, które były odporne na bezpośrednie trafienie z „88”. Bez żadnej wątpliwości działo to było najbardziej skuteczne na płaskich pustyniach Afryki Północnej i otwartych stepach Rosji, gdzie mogło się ono wykazać dalekim zasięgiem i wysoką celnością.

Niektóre części armaty były wspólne dla różnych wersji i wiele z dział używanych w czasie wojny było w taki sposób naprawianych. W sierpniu 1944 Niemcy mieli w posiadaniu prawie 11 tysięcy dział typu 8,8 cm Flak 18, 36 i 37, z których większość służyła w bateriach systemu obrony przeciwlotniczej kraju. W tym czasie pojawiły się opinie, że z powodu niskiej efektywności obrony przeciwlotniczej wszystkie te działa powinny być przekazane armii do zadań przeciwczołgowych[potrzebny przypis], ale zrealizowano ten plan tylko w niewielkim zakresie od przełomu lat 1944/1945.